Nhiều vướng mắc khi thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng

Ảnh minh họa (Ảnh: M.P) 

Cụ thể, Nghị định số 15/2022/NĐ-CP quy định chính sách miễn, giảm thuế theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khoá, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội được kỳ vọng là một chính sách hỗ trợ thiết thực cho cả doanh nghiệp và người dân. Trong đó, điểm nhấn là chính sách giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng trong năm 2022, áp dụng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất thuế giá trị gia tăng 10%, áp dụng từ ngày 1/2/2022 đến hết 31/12/2022.

Tuy nhiên, tại Nghị định số 15/2022/NĐ-CP, Chính phủ không quy định giảm thuế giá trị gia tăng đồng loạt xuống còn 8% với tất cả các loại hàng hoá, dịch vụ mà đưa ra danh mục loại trừ hàng chục trang, với những hàng hóa, dịch vụ thuộc diện không được giảm, vẫn giữ nguyên mức thuế suất 10%, được quy định chi tiết trong ba phụ lục đi kèm Nghị định số 15/2022/NĐ-CP.

Trên thực tế, do Nghị định số 15/2022/NĐ-CP mới có hiệu lực từ ngày 1/2/2022 nên trong quá trình thực hiện, doanh nghiệp đang gặp phải hàng loạt vấn đề. Cụ thể, một số doanh nghiệp không nắm rõ mặt hàng kinh doanh có thuộc danh mục hàng hóa dịch vụ không được giảm thuế giá trị gia tăng hay không. Các doanh nghiệp gặp vướng mắc và khó khăn trong việc tra cứu mã ngành kinh doanh và mã HS code khi nhập khẩu hàng hóa, nguyên vật liệu.

Không chỉ vậy, một số trường hợp dễ gây hiểu lầm trong vấn đề áp dụng thuế suất giá trị gia tăng đối với nguyên vật liệu đầu vào và sản phẩm đầu ra tại các doanh nghiệp sản xuất. Đặc biệt, đội ngũ kế toán các doanh nghiệp than khó trong quá trình áp dụng Nghị định này. Cụ thể như việc, nguyên vật liệu nhập khẩu của doanh nghiệp mình không được giảm thuế giá trị gia tăng, sản phẩm của doanh nghiệp không thuộc Phụ lục không được giảm thuế giá trị gia tăng thì sản phẩm của doanh nghiệp có được hưởng giảm thuế giá trị gia tăng hay không?

Tương tự, với các hàng hóa được bàn giao và dịch vụ được hoàn thành trước thời điểm Nghị định 15/2022/NĐ-CP có hiệu lực (ngày 1/2/2022) nhưng chưa được xuất hóa đơn, do đối soát công nợ sau ngày 1/2/2022, do nghỉ lễ Tết hoặc các lý do khách quan khác, thì hàng hóa, dịch vụ đó có được giảm thuế giá trị gia tăng xuống 8% hay không?

Không chỉ vậy, trong quá trình khai thuế, áp thuế, nhiều kế toán của các doanh nghiệp than phiền việc rà soát, đối chiếu, kiểm tra hàng hóa, dịch vụ của doanh nghiệp liệu nằm trong danh mục hay không như “đánh đố”. Chẳng hạn, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ photo, khi xuất hoá đơn có được giảm 2% giá trị gia tăng không vì đầu vào mực in chịu thuế suất giá trị gia tăng 10% mà giấy thì 8%. Hay bia rượu khi bán thương mại thì giữ nguyên 10% nhưng vẫn chai bia đó mà phục vụ khách trên bàn ăn thì lại thành dịch vụ ăn uống hưởng thuế suất 8%...

Vì vậy, dù Nghị định 15/2022/NĐ-CP thực thi được gần một tháng, tuy nhiên, nhiều kế toán vẫn như “gà mắc tóc” vừa dò danh mục vừa hoang mang, không biết chính xác hàng hoá của doanh nghiệp thuộc diện được giảm thuế suất còn 8% hay vẫn áp dụng mức 10% như cũ. Đặc biệt, với những doanh nghiệp có hàng nghìn mặt hàng, khi tra cứu phụ lục của Nghị định 15/2022/NĐ-CP không khác gì “ma trận”.

Bên cạnh đó, điều 4, Nghị định 15/2022/NĐ-CP cũng quy định, cơ sở kinh doanh phải lập hóa đơn riêng cho hàng hóa, dịch vụ được giảm thuế giá trị gia tăng. Trường hợp cơ sở kinh doanh không lập hóa đơn riêng cho hàng hóa, dịch vụ được giảm thuế giá trị gia tăng thì không được giảm thuế giá trị gia tăng. Như vậy, nếu doanh nghiệp chỉ bán hai mặt hàng nhưng cũng phải xuất hai hoá đơn.

Và thế là, trong lúc chờ cơ quan thuế có hướng dẫn chi tiết hơn trong những trường hợp cụ thể thì nhiều ý kiến cho rằng “xuất thừa hơn thiếu”, tức là với những trường hợp không rõ ràng, sẽ áp dụng mức thuế suất 10%. Trên thực tế, xuất hiện không ít tình huống khó giải quyết khi nhiều kế toán xuất hóa đơn là 10% nhưng sau đó mới phát hiện là doanh nghiệp được giảm thuế còn 8%.

Trong khi đó, theo Công điện số 02 do Tổng cục Thuế vừa ban hành, nếu mặt hàng thuộc diện được giảm thuế nhưng không xuất hoá đơn giảm sẽ bị xử lý nghiêm, khiến hàng loạt kế toán bày tỏ sự lo lắng. Thậm chí, có đơn vị chưa dám phát hành hoá đơn nào. Bên cạnh đó, hàng loạt doanh nghiệp đồng loạt áp dụng mức thuế giá trị gia tăng mới và thông báo đến khách hàng, người tiêu dùng, tuy nhiên, chưa kịp cập nhật thay đổi mức thuế suất do cần thêm vài ngày để điều chỉnh hệ thống sang biểu thuế mới.

Không chỉ vậy, theo phản ánh của doanh nghiệp và người dân, ngay cả cán bộ thuế cơ sở cũng có vẻ như chưa nắm rõ về quy định tại Nghị định 15/2022/NĐ-CP. Sau khi hỏi cán bộ thuế, chỉ nhận được câu trả lời doanh nghiệp phải tự xác định theo tình hình thực tế và đọc hiểu rõ Nghị định 15/2022/NĐ-CP, tự kê khai, tự nộp mà không hướng dẫn gì thêm và lưu ý, nếu doanh nghiệp áp sai mức thuế sẽ bị phạt.

Bên cạnh đó, còn nhiều doanh nghiệp “mập mờ” thông tin hay chưa nắm được quy định giảm thuế giá trị gia tăng khi thanh toán cho người tiêu dùng…

Trước những khó khăn trong quá trình áp dụng Nghị định 15/2022/NĐ-CP, bà Phạm Thị Minh Hiền, Phó Vụ trưởng Chính sách, Tổng cục Thuế lý giải, do thời gian ban hành Nghị định sát với thời gian nghỉ lễ dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần dẫn đến nội dung của Nghị định chưa được người dân, doanh nghiệp tiếp nhận một cách đầy đủ. Chính vì vậy, Tổng cục Thuế vừa ban hành công điện yêu cầu các Cục trưởng Cục Thuế chỉ đạo các phòng, các chi cục thuế đẩy mạnh hơn nữa việc tuyên truyền, phổ biến cho người dân, doanh nghiệp trên địa bàn quản lý.

Đồng thời, bám sát địa bàn, người nộp thuế để hướng dẫn, hỗ trợ, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chủ trương, chính sách của Quốc hội, Chính phủ, đặc biệt là các doanh nghiệp, tổ chức, hộ, cá nhân kinh doanh các nhóm hàng hóa, dịch vụ thuộc diện giảm thuế giá trị gia tăng trên địa bàn để thực hiện đúng quy định về giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng trong năm 2022 theo quy định. Theo đó, thông tin để người mua biết được quyền lợi và thụ hưởng lợi ích của việc giảm thuế giá trị gia tăng.

Theo bà Phạm Thị Minh Hiền, mục đích lớn nhất của Nghị định 15/2022/NĐ-CP là giảm thuế giá trị gia tăng để giảm giá hàng hóa, kích cầu tiêu dùng. Do đó, các bộ và ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo các cơ quan liên quan triển khai tuyên truyền, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát để người tiêu dùng hiểu và được thụ hưởng lợi ích từ việc giảm thuế giá trị gia tăng. Trong đó, tập trung các giải pháp ổn định cung cầu hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng giảm thuế giá trị gia tăng nhằm giữ bình ổn mặt bằng giá cả thị trường từ ngày 1/2/2022 đến hết ngày 31/12/2022 cơ bản ổn định so thời điểm trước ngày 1/2/2022. Trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết, Nghị định, trên tinh thần tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, tổ chức, người dân, cơ quan thuế các cấp sẽ kiểm tra, giám sát về giá bán hàng hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp, tổ chức trên địa bàn. Trường hợp phát hiện các hiện tượng lợi dụng chính sách của Nhà nước để tăng giá bán của các hàng hóa, dịch vụ được giảm thuế giá trị gia tăng, cơ quan thuế sẽ tham mưu các biện pháp xử lý với cơ quan có thẩm quyền

Thực tế, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng là chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với người dân do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19. Và không thể phủ nhận rằng chính sách này sẽ giúp đỡ các doanh nghiệp, người dân giảm bớt một phần khó khăn về kinh tế và đồng thời cũng tạo đà phục hồi trước ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Song để việc đưa chính sách vào thực tế để thực thi hiệu quả hơn, thiết nghĩ cơ quan thuế nên ban hành Thông tư hướng dẫn rõ rang hơn về Nghị định 15/2022/NĐ-CP. Ngoài ra, cán bộ thuế cũng có những chương trình cập nhật chính sách thuế, giải đáp cụ thể các trường hợp của doanh nghiệp để quá trình thực hiện chính sách mới được kịp thời, thiết thực và hiệu quả, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Chính phủ và Nhà nước về một quyết sách hỗ trợ doanh nghiệp và người dân./