Chẳm chéo - sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng

Đến tham quan cơ sở sản xuất của hộ kinh doanh Teo Văn Lực, chúng tôi ấn tượng với hàng nghìn hộp chẳm chéo được sắp xếp ngăn nắp. Dừng tay xếp những chiếc hộp, chị Mùng Thị Lệ kể cho chúng tôi nghe về cơ duyên đến với nghề làm chẳm chéo. Chị là người dân tộc Giáy, chồng chị là người dân tộc Thái, trong ẩm thực của 2 dân tộc có nhiều nét tương đồng như: cá nướng, xôi, thịt nướng… Trong các dịp lễ, tết hay những bữa tiệc của gia đình, họ hàng, các bà, các mẹ thường làm những gia vị để chấm thịt gà, ướp thịt, ướp cá… chị Lệ cũng đã tìm tòi, học hỏi cách làm món chẳm chéo của các thế hệ đi trước để bữa cơm có gia vị ngon, mang đậm bản sắc dân tộc.

Hộ kinh doanh Teo Văn Lực tại bản Sân Bay, thị trấn Tam Đường (huyện Tam Đường) đóng hộp sản phẩm chẳm chéo.

Nhờ chịu khó học hỏi, chẳm chéo do chị làm được mọi người đều khen thơm, ngon, dậy vị. Từ đó, chị nảy ra ý định làm chẳm chéo để bán. Chị bàn với chồng đầu tư làm chẳm chéo để bán nhưng chồng chị ngăn cản và nói rằng “gia vị này thì bán cho ai, ai người ta mua, chỉ làm để gia đình ăn thôi”. Không nản lòng, chị vẫn quyết tâm tìm tòi, nghiên cứu các nguyên liệu, cách chế biến để tạo ra hương vị đặc trưng nhất của món chẳm chéo.

Chị Lệ chia sẻ: “Bước đầu kinh doanh tôi cũng gặp rất nhiều khó khăn, chưa có đầu ra nên sản phẩm tiêu thụ chậm, chỉ bán nhỏ lẻ cho hàng xóm, đồng nghiệp trong cơ quan. Sau đó, qua sự giới thiệu của bạn bè, người thân, lượng khách hàng cũng đã dần tăng lên. Thông qua mạng xã hội (facebook, zalo) tôi đã đăng mặt hàng này lên trang cá nhân, các hội, nhóm để bán. Nhờ đó, tôi kết nối được với rất nhiều khách hàng từ khắp mọi miền Tổ quốc. Mới đầu họ đặt số lượng ít để kiểm tra chất lượng, sau đó họ thấy chẳm chéo thơm, ngon nên đặt hàng với số lượng nhiều hơn. Đến nay, sản phẩm chẳm chéo của gia đình tôi đạt sản phẩm OCOP 3 sao, có chỗ đứng trên thị trường, trung bình mỗi tháng tôi bán từ 6.000-7.000 hộp, những tháng cao điểm vào dịp giáp tết Nguyên đán số lượng khoảng 8.000-10.000 hộp, trừ các khoản chi phí, mỗi năm đem lại thu nhập từ 70-90 triệu đồng”.

Sản phẩm chẳm chéo của hộ kinh doanh Teo Văn Lực gồm có 3 loại: chẳm chéo thường, đặc biệt, chẳm chéo ướt. Chẳm chéo được làm từ rất nhiều nguyên liệu khác nhau như: ớt, mắc khén, tỏi, sả, lá chanh, hạt dổi, rau thơm... Nguyên liệu có tốt thì sản phẩm mới ngon, chị Lệ rất khắt khe trong việc chọn nguyên liệu để chế biến. Trong các nguyên liệu để làm chẳm chéo thì nguyên liệu chính là mắc khén, bắt buộc phải có loại hạt này thì món chẳm chéo mới có mùi vị thơm ngon, đặc trưng của vùng Tây Bắc; mắc khén phải tiến hành rang, sau đó xay thành bột. Một gia vị không thể thiếu nữa đó chính là hạt dổi, cần nướng hạt dổi lên để tạo mùi thơm. Cùng với đó, ớt tươi nướng cho hơi héo, để làm bớt vị hăng của ớt nhưng vẫn giữ được vị cay. Rau thơm, lá chanh rửa sạch, để ráo, thái nhỏ.

Để làm chẳm chéo ướt thì cho tất cả các nguyên liệu: rau thơm, gừng, tỏi tía, ớt, sả, bột canh, lá chanh, mắc khén, hạt dổi… vào cối và giã đều; giã chẳm chéo càng nát thì càng ngon, sau đó cho thêm nước mắm, mì chính… Đối với chẳm chéo khô thì các loại gia vị phải giã nhuyễn, để riêng thành từng loại, sau đó trộn tất cả các loại gia vị lại với nhau. Đối với chẳm chéo đặc biệt thì được tiến hành làm như chẳm chéo khô nhưng cho thêm một số nguyên liệu như: hạt dổi, mắc khén để tăng thêm mùi vị, tạo cho chẳm chéo thêm đậm đà. Khi các loại chẳm chéo đã được chế biến xong thì được đóng vào từng hộp nhỏ, mỗi hộp có trọng lượng 500 gam, sau đó dập nắp để hộp được kín, dán nhãn mác và hạn sử dụng.

Trao đổi với chúng tôi, chị Nguyễn Lan Hương - khách hàng tỉnh Phú Thọ cho biết: “Tôi biết đến cơ sở kinh doanh chẳm chéo Lực Lệ thông qua mạng xã hội facebook, ban đầu tôi mua cả 3 loại chẳm chéo với số lượng ít để gia đình ăn. Sau khi thưởng thức tôi thấy chẳm chéo có mùi vị rất thơm, hương vị ngon, chấm các món luộc rất hợp, đặc biệt chẳm chéo để ướp các món cá, gà, thịt nướng rất ngon. Sau đó, tôi đã kinh doanh mặt hàng này và nhận được sự phản hồi rất tích cực của khách hàng, hàng tháng tôi nhập sỉ của cơ sở chẳm chéo Lực Lệ từ 500-700 hộp để bán lẻ. Mẫu mã của sản phẩm ngày càng đa dạng, đóng hộp chắc chắn, chất lượng đảm bảo. Qua nhiều năm làm ăn kinh doanh, tôi rất tin tưởng về uy tín cũng như chất lượng của sản phẩm, tôi sẽ mở rộng việc kinh doanh để đưa hương vị chẳm chéo đến được với người tiêu dùng trên cả nước.

Chẳm chéo từ lâu đã trở thành một loại gia vị truyền thống của người dân Tây Bắc và là loại gia vị được dùng phổ biến trong các món ăn hàng ngày. Chẳm chéo được dùng để làm gia vị, ướp các món nướng, tạo nên những món ăn ngon, hấp dẫn. Nhờ hương vị thơm ngon, sản phẩm chẳm chéo Lực Lệ được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng.